Hệ thống túi khí an toàn trong ô tô là một phần quan trọng giúp giảm thiểu chấn thương khi va chạm. Gara ô tô Trọng cảnh sẽ giải thích cơ chế hoạt động, các loại túi khí phổ biến và hướng dẫn bạn nhận biết thời điểm nên thay để đảm bảo an toàn tối đa cho cả gia đình.
I. Hệ thống túi khí an toàn trong ô tô là gì?
Hệ thống túi khí an toàn trong ô tô là thiết bị an toàn chủ động, được thiết kế để bảo vệ hành khách ngay trong khoảnh khắc xảy ra va chạm. Khác với các biện pháp thụ động như dây đai an toàn, túi khí có khả năng nở ra nhanh chóng, tạo ra một lớp đệm giữa cơ thể người và các bộ phận cứng của xe, như vô lăng, bảng táp-lô, cửa hoặc trần xe.
Khi xe gặp va chạm mạnh, các cảm biến va chạm sẽ gửi tín hiệu đến bộ điều khiển trung tâm, kích hoạt túi khí bơm căng trong chỉ vài phần nghìn giây. Lực va chạm này có thể đến từ nhiều hướng: trực diện, bên hông hoặc từ trên xuống, và túi khí sẽ được thiết kế phù hợp để giảm thiểu tối đa chấn thương.
Vai trò của túi khí ô tô:
- Giảm chấn thương đầu, cổ và ngực: Lớp đệm khí hấp thụ một phần lực tác động, hạn chế nguy cơ gãy xương hay chấn thương sọ não.
- Giảm tác động lực trực tiếp: Trong các va chạm mạnh, cơ thể không va vào các bộ phận cứng, giảm nguy cơ tổn thương nội tạng.
- Kết hợp với dây đai an toàn: Khi dùng đồng thời, hiệu quả bảo vệ tăng lên 50–60%, đặc biệt trong va chạm trực diện.
Theo thống kê của các tổ chức an toàn giao thông, xe được trang bị hệ thống túi khí an toàn trong ô tô hiện đại có thể giảm tỷ lệ tử vong lên đến 30–40% trong các vụ tai nạn. Đặc biệt, trong các va chạm trực diện, túi khí và dây đai phối hợp giúp giảm nguy cơ chấn thương nặng ở hành khách phía trước.
Hệ thống túi khí an toàn trong ô tô giảm tỷ lệ tử vong
II. Cấu tạo và cơ chế hoạt động của hệ thống túi khí an toàn trong ô tô
Túi khí ô tô không chỉ là một túi nilon gấp gọn trong cabin mà là một hệ thống an toàn trong ô tô kết hợp nhiều bộ phận điện – cơ học, phản ứng trong mili giây để bảo vệ hành khách. Một bộ túi khí tiêu chuẩn thường bao gồm:
1. Cảm biến va chạm
- Đây là “đôi mắt” và “tai” của túi khí, lắp ở nhiều vị trí: đầu xe, cản trước/sau, khung cửa và một số ở trần xe.
- Cảm biến liên tục đo gia tốc, lực tác động và hướng va chạm. Khi lực va chạm vượt mức cài đặt (thường khoảng 15–25 km/h với va chạm trực diện), cảm biến gửi tín hiệu điện đến bộ điều khiển trung tâm.
- Một số cảm biến hiện đại còn phân biệt trọng lượng hành khách, vị trí ngồi để xác định lực nở túi khí phù hợp.
2. Bộ điều khiển túi khí
- Bộ điều khiển nhận tín hiệu từ tất cả cảm biến và đánh giá mức độ nguy hiểm.
- ACU quyết định hệ thống túi khí an toàn trong ô tô khi nào cần bung, tốc độ bung và thời điểm bung chính xác nhất.
- Ví dụ, trong va chạm bên hông, chỉ túi khí bên hông và túi khí rèm được kích hoạt, còn túi khí trước không bung để tránh thương tích do phản lực không cần thiết.
- Hệ thống hiện đại còn tích hợp tính năng tự chẩn đoán, báo lỗi khi túi khí hoặc cảm biến gặp sự cố, hiển thị trên bảng đồng hồ.
3. Túi khí và bộ bơm khí
- Túi khí làm từ vải nylon chịu nhiệt, được gấp gọn trong hộp nhỏ, bố trí phía trước, bên hông, ghế, hoặc trần xe.
- Bộ bơm khí hoạt động bằng phản ứng hóa học, tạo khí N₂ hoặc CO₂ cực nhanh (trong 20–30 mili giây).
- Túi khí bung ra đúng hình dạng, lực nở vừa đủ để đệm cơ thể mà không gây tổn thương thêm.
- Sau khi nở, túi khí xẹp xuống để hành khách thoát ra dễ dàng, đồng thời giảm rủi ro va chạm thứ cấp với hành khách khác trong xe.
Hệ thống túi khí ô tô kết hợp với nhiều bộ phận điện
III. Các loại hệ thống túi khí an toàn trong ô tô
Hiện nay, hệ thống túi khí an toàn trong ô tô không chỉ dừng lại ở túi khí trước mà đã phát triển đa dạng, bảo vệ toàn diện các vị trí trên xe. Mỗi loại túi khí được thiết kế để phối hợp với các cảm biến và dây đai an toàn.
1. Túi khí trước
- Lắp trong vô lăng.
- Bung ra khi va chạm trực diện.
- Chức năng: giảm chấn thương đầu và ngực.
- Một số dòng xe hiện đại có túi khí điều chỉnh lực nở dựa trên trọng lượng.
2. Túi khí bên hông
- Lắp trong cửa hoặc ghế xe, bảo vệ phần hông và ngực khi xe bị tông ngang.
- Một vụ tai nạn thực tế: Xe bị va chạm bên với tốc độ 50 km/h, túi khí bên hông bung ra, giảm lực tác động trực tiếp vào hông và ngực.
- Túi khí bên hông bảo vệ cả đầu và thân trên, giảm nguy cơ chấn thương sọ và xương sườn.
3. Túi khí rèm
- Kéo dài từ trần xe xuống gần cửa sổ, bảo vệ đầu hành khách trước và sau.
- Hoạt động trong va chạm bên hoặc khi xe lật.
- Một số hệ thống còn tích hợp túi khí rèm toàn cabin, bảo vệ hành khách ghế sau khi xe bị va chạm mạnh hoặc lật ngang.
Túi khí trước
IV. Khi nào nên thay hệ thống túi khí an toàn trong ô tô
Đây không phải thiết bị vĩnh viễn; việc thay đúng thời điểm giúp hệ thống túi khí an toàn trong ô tô luôn sẵn sàng bảo vệ hành khách.
- Sau va chạm: Túi khí đã bung phải thay ngay, cùng với kiểm tra bộ điều khiển và cảm biến.
- Sau thời gian sử dụng: Nhà sản xuất khuyến nghị kiểm tra sau 8–10 năm vì vật liệu và bộ bơm khí có thể lão hóa.
- Kiểm tra định kỳ: Khi đèn cảnh báo sáng hoặc xe thường xuyên hoạt động trong môi trường khắc nghiệt.
Thay túi khí đúng hạn đảm bảo hệ thống bung chính xác, lực nở phù hợp, giảm tối đa rủi ro chấn thương cho hành khách.
V. Lưu ý khi bảo dưỡng và thay thế hệ thống túi khí an toàn trong ô tô
- Chọn trung tâm uy tín để kiểm tra và thay thế túi khí.
- Sử dụng linh kiện chính hãng để đảm bảo chất lượng và an toàn.
- Không tự tháo gỡ hoặc sửa chữa túi khí, vì đây là thiết bị nổ có thể gây nguy hiểm.
- Kết hợp kiểm tra dây đai an toàn, cảm biến va chạm và các bộ phận liên quan.
Bảo dưỡng định kỳ giúp hệ thống túi khí hoạt động hiệu quả lâu dài, giảm rủi ro khi xảy ra tai nạn.
Bài viết cung cấp khung hiểu biết về cơ chế hoạt động, các loại túi khí phổ biến và thời điểm cần thay thế để đảm bảo an toàn. Gara ô tô Trọng Cảnh sẽ giúp bạn nắm vững nguyên tắc vận hành và bảo dưỡng hệ thống túi khí an toàn trong ô tô, giúp tối ưu khả năng bảo vệ hành khách trong mọi tình huống va chạm.